woensdag 28 november 2018

Sint Hatebrand

Bij mij in het dorp staat de Willibrorduskerk.

Oude Pekela, Willibrorduskerk
Zoals een goede roomse kerk betaamd staan er in de kerk heiligenbeelden, een stuk of wat. Eén van de heiligen is Sint Hatebrand: een tamelijk onbekende heilige, maar wel eentje van ons, boerenzoon van het 12e eeuwse Friese platteland, benedictijnermonnik in Utrecht  en stichter van Oldeklooster in Feldwerd. Nog niet zo lang geleden was hij in het regionale nieuws toen er een stukje Hatebrand even terug naar huis kwam.

Sint Hatebrand
Wanneer zijn naam niet onder hem gestaan had, had ik Hatebrand niet kunnen herkennen. Niet dat ik heiligen zomaar herken, maar met behulp van de drie handige boeken Sanctus, Sancti en Sanctorum kom ik aan de hand van attributen vaak een eind. In dit geval bij Hatebrand echter niet: volgens Sancti wordt hij voorgesteld als benedictijnerabt in zwart habijt met abtsmijter en kromstaf, soms met superplie en stola, soms met kazuifel. Hij wordt afgebeeld met een geknielde vrouw of met zieken en kreupelen. Zonder attributen soms ook, maar wel  altijd mijter en kromstaf. Ik mis dus nogal wat bij het beeld, maar gelukkig heeft hij zijn naam wel mogen houden én heeft hij een boek en een kerk gekregen. De kerk gekregen als kloosterstichter?

Sanctus isbn 90-806883-3-9
Sancti 90-808290-1-3
Sanctorum 978-90-77942-28-4

zaterdag 3 november 2018

Trekvaartdrift

Een enkele keer kom ik in Winschoten. Ik ben er geboren, ik werk er, maar in het centrum van Winschoten kom ik toch maar zelden. Na gedaan te hebben wat ik moest doen (binnenkort is de wereld een stuk scherper) liep ik door de Langestraat en zag ik het bordje "Trekvaartdrift".
Vorig jaar had ik er al eens over gelezen: in het kader van de naamgeving van een aantal steegjes kreeg ook dit officieel naamloze steegje de naam Trekvaartdrift. Bij de eerste kadasteropmetingen in het begin van de 19e eeuw bestond het steegje al, tussen de Witte Vrouwenstraat (waarom heet die nu eigenlijk Langestraat?) en de "Trekvaart van Groningen naar de Nieuwe Schans genaamd het Winschoterdiep".

Het stukje Winschoten waar de Trekvaartdrift loopt. Ik heb het steegje met een rode lijn gemarkeerd. Het kaartje is een onderdeel van de kadastrale minuutplan uit het begin van de 19e eeuw
Tegenwoordig loopt het Winschoterdiep niet meer door Winschoten, wel is de oude loop zonder moeite nog te herkennen.

In de Trekvaartdrift zit een openluchtgalerie, al ruim anderhalf jaar. Er hangen foto's van Willem J. Friedrich, voorzien van teksten van regionale auteurs (en sommige zijn ook buiten de regio bekend). Leuk om door te lopen en vandaag had ik de galerie helemaal voor mezelf. Een paar foto's met bijbehorende teksten heb ik hieronder neergezet.

Openluchtgalerie Trekvaartdrift


Op Wenakker
Vandoage zit de locht potdicht
en net vandoage wil ik zicht
op wat ik plougde, wat ik zaaide
en wat ik pleegde en nooit maaide

Vandoage is't genog, 'k stoa stil
en kiek mien laand aan wat of 't wil

Swoar hangt de dook, n drokkend swiegen,
de swaarte vurgen dodenriegen
oetwist in grieze aiwegiheid
n melken muur dij om mie stait
Ik loop,
meschain wel tot wenakker
Ik roup,
bloots kraai schrikt schrouwend wakker



Bie Langs 15-2-1944
Doe leste traain
dij mie bie
Winschoot langs
noar schanze
ridt
lag onder
dizze zulde
locht
mien jongestied

dag dode pabbe
doe ligst
hail dicht bie
woarhèn
goan wie


Winter in sneeuw
Winter in sneeuw
Alles is anders
De wereld kleurt wit
Nergens een meeuw

Zout strooien, gladde wegen
Stoepje vegen. Scheppen in stegen
Schaaten, sleetje glijden
Vallen, sneeuwbalgooien

Korte dagen, lange nachten
Koud en kil, somber stil
Verwarming opstoken
Het voorjaar afwachten ...

Geert Begeman

Gitje's snertpot
En doar dut ons Gitje ja van alles en nog watin
zo as van n swien, zien poot en t steert
en mit nait te min siepels en goud wat praai
geft ze t snertpot bie leutjen ook nog wat kleur
Lu, dei heur snertpot zo roek n, krieg n zin
en as ze nog n hompstuk roggebrood smeerd
mit n stukje spek, zo kloar in n handomdraai
den zetst die der al gaauw even lekker veur.

Harbert Schutte


Kiek
deur
diek

Kiek
deur
diek


Voor degene die de minuutplan helemaal wil hebben: hij zit in de beeldbank van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, samen met de oorspronkelijk aanwijzende tafels, verzamelplans en andere minuutplans van alle gemeenten in Nederland. Een mooi overzicht van Nederland zo rond 1825.

dinsdag 2 oktober 2018

Op Rügen

Een week was te kort:

Sellin, Seebrücke
Gager, strand
Thiessow naar het noorden
Thiessow, vissershaven
Middelhagen, Katharinenkirche
Middelhagen, Katharinenaltar
Overvliegende kraanvogels
Kap Arkona, vuurtorens
Noordelijkste stukje KDF-complex Prora
Putbus, zuil op het Circus
Putbus, Paedagogium
Vilmnitz, Maria Magdalena Kirche
Vilmnitz, Maria Magdalena Kirche

dinsdag 1 mei 2018

Feesttrein

Daar stonden we dan met zijn allen, er helemaal klaar voor: de feesttreinen van Arriva en NS  arriveren op het station van Winschoten ter opluistering van de feestvreugde in Winschoten! 150 jaar treinen vandaag van overal in het land naar Winschoten, via eerst nog Leeuwarden, want Meppel-Groningen was in 1868 nog niet helemaal klaar.

150 jaar geleden werd er ook al druk gevierd zegt de Middelburgse Courant:

Middelburgse Courant van 5 mei 1868 

Het was nog spannend in 1868 of het zou lukken om op 1 mei open te gaan. De Provinciale Drentsche en Asser Courant van 16 april vermeldt dat het stationsgebouw en omgeving zo ver zijn, dat er al personeel onderweg is, maar dat het nog onduidelijk is of het op 1 mei wel gaat gebeuren:

Provinciale Drentsche en Asser Courant van 16 april 1868
Op 22 april was het zeker: per 1 mei treinen in Winschoten. Op 21 april was er weliswaar nog een klein ongelukje gebeurd, maar grote gevolgen waren er gelukkig niet.

Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage van 24 april 1868
Feest dus op 1 mei 1868. Op 1 mei 2018, exact 150 jaar later, werd uiteraard door hele drommen op de feesttrein gewacht, het station feeëriek verlicht, alle hoogwaardigheidsbekleders aanwezig en een mooie herdenkingspenning voor iedere aanwezige.

Drukte van belang!
Daar komt de trein vandaan

 Waarschijnlijk is op 1 november in Nieuweschans het feest nóg groter, dan vieren we dat de hele lijn van Harlingen naar Nieuweschans 150 jaar oud is.