zondag 25 november 2012

Rijks-HBS Ter Apel

Vanmiddag hebben we Ter Apel bezocht, niet met de Rijks-HBS in gedachten, maar we kwamen er langs en het is zo'n mooi gebouw in de Amsterdamse School dat ik anderen ook mee wil laten genieten. Foto's dus.































School en congiergewoning zijn rijksmonument, voor beschrijving zie hier.

zondag 18 november 2012

Marum, kerk en melkfabriek

Vanmiddag was het stralend weer en aangezien T. foto's van de melkfabriek in Marum moest hebben zijn we daar heen gegaan. Marum is een wegdorp in het Groninger Westerkwartier, niet ver van de grens met Fryslân.
Marum heeft één van de oudste, zo niet de oudste, bakstenen kerken in Groningen, het koor dateert zo ongeveer uit de tweede helft van de twaalfde eeuw.schip en toren waarschijnlijk eerste kwart dertiende eeuw. Zo op het kerkhof staand ziet het geheel er geweldig uit.


In het schip zit een dichtgemetselde priesteringang met een latei van roze Bremer zandsteen lees ik ook in het prachtige boek "Alle middeleeuwse kerken van Harlingen tot Wilhelshaven" van Peter Karstkarel.


Het is een heel smal kerkje, goed te zien als je aan de oostkant in het verlengde van het koor staat.


En ja, er zitten NAPjes in: wel twee stuks. Dit is de jongste.


Waar we voor kwamen, de melkfabriek uit 1918, die mag er ook best zijn:


zaterdag 17 november 2012

Negenveertig jaar televisie!

Wie kent het nog, kijk- en luistergeld? Ooit, eigenlijk helemaal niet zo lang geleden, betaalde je aan de Dienst Luister- en Kijkgelden Kijkgeld, een bedrag niet eens voor het kijken maar voor het feit dat je een kijktoestel in je bezit had. Het maakte niet uit of je keek of niet, je moest betalen. Als je dat niet wilde was er en mogelijkheid de 'ontvangrinrichting' te laten verzegelen. Hoe dat dan in zijn werk ging weet ik niet, ik heb daarbij voorstellingen van een rode waslaag over het scherm, met daarin gedrukt het Rijkszegel. Of zwartkijken, dat was ook nog een mogelijkheid. Tegenwoordig betaal je geen Kijkgeld meer, of eigenlijk wel, maar dan via de reguliere belastingaanslag Inkomstenbelasting.
In augutus 1963 kregen wij thuis een televisie (waarschijnlijk gekocht bij Brink in de Singelpassage in Assen, Reint Brink kwam in ieder geval steeds repareren als het kastje het weer eens niet deed). Voor die televisie moesten mijn ouders dus Kijkgeld betalen.  Twee keer per jaar was dat verschuldigd, maar liefst drie hele guldens per maand. Je televisie was dan ook geregistreerd en als bewijs kreeg je dan een televisiekaart die bij het televisietoestel moest worden bewaard.


Welk merk televise wij hadden weet ik niet, maar gelukkig is er nog een foto. In een hoek van de woonkamer, op een tafeltje stond het apparaat. Er bovenop een plant in een pot en een schemerlampje. Ernaast zit ik, uiteraard met iets te eten.


De foto laat ook zien dat wij Jabo-vloerbedekking hadden, een sisalachtig iets. Tegenwoordig schijnt soortgelijk spul weer populair te zijn, maar waarschijnlijk alleen bij mensen die er als kind niet op rondgekropen hebben ...

zondag 11 november 2012

Spuwen verboden

In 1909 mocht het ineens niet meer. Vóór 12 maart 1909 was het waarschijnlijk nog een volstrekt gebruikelijk volksvermaak, per 13 maart 1909 was het plotsklaps uit den boze: in wachtkamers van spoor- en locaalspoorwegen spuwen, roken waar dat niet is toegelaten, in staat van dronkenschap op een station rond te lopen. Rumoer maken mocht ook niet meer, verontreinigen in zijn algemeenheid werd zelfs verboden. In wachtkamers, op stations, overal verboden. Alleen in rijtuigen waren de verboden iets minder streng: niet meer spuwen of op andere wijze verontreinigen, maar rumoer dronkenschap en roken lijkt nog te mogen. Of was dat al op een eerder tijdstip verboden?





Maar waarom deze verboden? Mogelijk dat de Kamerstukken daar iets over zeggen. Op statengeneraaldigitaal is inderdaad iets te vinden, in het Voorlopig Verslag over Hoofdstuk IX van de Staatsbegroting 1909, vastgesteld op 9 november 1908 staat het volgende:


Voorts werden bewaren geopperd tegen het feit, dat men in de treinen vaak overlast van tabaksrook ondervindt. De controle op het rooken in de daarvoor niet bestemde compartimenten blijft nog altijd gebrekkig en in treinen met doorloopende gangen dringt de rook in alle compartimenten door. Ook werd geklaagd over het spuwen en het tabak pruimen in de wagens der derde klasse.
Verder werd gevraagd, of de Regeering bij de spoorweg-maatschappijen zou willen aandringen op een verbod vau verkoop van liederlijke lectuur op de stations.

En zie aan, het lijkt allemaal nog veel erger gekund te hebben: er werd zelfs gevraagd om een verbod op de verkoop van liederlijke lectuur op de stations! Mogelijk dat dat verbod er toch uiteindelijk wel is gekomen, maar in ieder geval niet in de bovenstaande regeling. Of kwam daarop geen verbod omdat spuwen en verontreinigen iets voor de derde klasse was en de liederlijke lectuur meer iets voor de beter gesitueerde reizigers in de eerste en tweede klasse?

Overigens doet het mij als archivaris deugd dat de Tweede Kamer al in 1908 het volgende vraagt:

Archief bergplaats.
Art. 123 
Gevraagd werd, of de buitenwanden der in den tuin van het gebouw van den Raad van Toezicht op de spoorweg-diensten geplaatste archiefbergplaats van hout zijn. Zoo ja, levert dit geen gevaar voor brand op ?